Ο Παναγιώτης Γράββαλος (1933) σπούδασε μέσα στη δεκαετία του 1950 ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών κοντά στους Σπύρο Παπαλουκά και Γιάννη Μόραλη. Είχε από τότε δείξει τις ικανότητές του στο σχέδιο. Μάλιστα ο ίδιος θυμάται ότι ο καθηγητής της χαρακτικής στη σχολή Γιάννης Κεφαλληνός, μάλλον διαβλέποντας στα σχέδιά του πιθανές επιδόσεις του στη χάραξη, του είχε συστήσει να ασχοληθεί με τη χαρακτική. Η σχέση και η συνεργασία του με τον χαράκτη Α. Τάσσο από το 1960 τον έστρεψε στις γραφικές τέχνες, τις οποίες και δίδαξε από το 1961 έως το 1967 στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο των Σχολών Δοξιάδη. Ειδικότερα ασχολήθηκε με την τέχνη του γραμματοσήμου, στην οποία θήτευσε από το 1966 έως το 1993 ως μόνιμος συνεργάτης των Ελληνικών Ταχυδρομείων, τιμώμενος τόσο από την Ελλάδα όσο και διεθνώς. Πιστεύοντας στον κοινωνικό ρόλο της τέχνης και του καλλιτέχνη, υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών, ενώ συμμετείχε σε όλες τις εκθέσεις της, όπως και σε εκείνες του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης, της Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη και της ομάδας Κέντρο Χαρακτικής. Δεν πρέπει να παραγνωριστεί, τέλος, η συμβολή του από το 1982 μέχρι σήμερα στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ροδίων, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας «Αλέκος Κοντόπουλος», από το 1986 έως το 2000 στην Ιονική Τράπεζα, και από το 1997 έως το 2004 στον οργανισμό «ΟΕ Αθήνα 2004».
Η ζωγραφική και η χαρακτική του Παναγιώτη Γράββαλου στηρίζονται στο καθαρό και άψογο σχέδιο. Τα έργα του με τις τεχνικές της χαλκογραφίας (γραμμικής και τονικής οξυγραφίας), της ξυλογραφίας (σε πλάγιο ξύλο) και της λιθογραφίας διακρίνονται για τον ρεαλιστικό χαρακτήρα τους, που πάντοτε ενέχει υποδόριες κριτικές προεκτάσεις, τείνοντας έτσι προς τον υπερρεαλισμό, όπως εύστοχα είχε προσέξει και σημειώσει ο Τάσσος το 1983 στο περιοδικό Ζυγός. Ο Γράββαλος επαναφέρει με τα έργα του —τα πρόσωπα, τα τοπία και τις υπόλοιπες συνθέσεις— την πρωταρχική σημασία της γραμμής, όταν άλλοι συνάδελφοί του την αντιμετωπίζουν μάλλον με απαξία, ως μέσον έκφρασης παρωχημένο! Δίνει παράλληλα μάθημα εκφραστικής λιτότητας των μορφών και μετρημένης χρήσης των χρωμάτων. Ευέλικτος πνευματικά, ανοιχτός σε κάθε είδους πειραματισμούς και βέβαιος για την εκάστοτε στάση του, δεν περιφρόνησε τη μονοτυπία, που τον συνέδεε με τη ζωγραφική, αλλά και νεότερες τεχνικές χάραξης.
Όπως φαίνεται αντιπροσωπευτικά και στα έργα της έκθεσής του αυτής, του Παναγιώτη Γράββαλου, τόσο από πλευράς θεματογραφικής όσο και μορφοπλαστικής, διαθέτει το δικό της ιδιαίτερο βάρος στο σώμα της νεοελληνικής τέχνης, βάρος που μεταφράζεται σε σταθερή, αναπαλλοτρίωτη στον χρόνο ποιότητα.
Δημήτρης Παυλόπουλος Λέκτωρ Ιστορίας της Τέχνης Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
